History of Cuba 2 - تاریخ سیاسی کوبا، قسمت دوم

تاریخ سیاسی کوبا، قسمت دوم (از انقلاب سوسیالیستی تا کنون)

جواد سلیمانی

متن ذیل، برای اولین بار در دیماه سال 1393 در وبسایت خبری تحلیلی میزان خبر انتشار یافته است.

فیدل آلخاندرو کاسترو، سال 1926 در خانواده ای اسپانیایی الاصل، مرفه و مهاجر که در کاشت و تجارت نیشکر فعال بودند بدنیا آمد و پس از تحصیلات در مدارس کاتولیک از دانشگاه هاوانا در رشته حقوق فارغ التحصیل شد، وی فعالیت سیاسی را در 20 سالگی در یک میتینگ دانشجویی علیه حکومت گارو آغاز و تصاویر و متن سخنرانی او در صفحه اول چندین روزنامه و نشریه چاپ شد، با تاسیس حزب مردم کوبا در سال 1947 توسط سیاستمدار کهنه کار ادواردو چیبا، به این حزب پیوست، وی در دوران دانشجویی و در دولت گارو بواسطه فعالیت سیاسیش از سوی پلیس تهدید به مرگ شد در صورتیکه فضای دانشگاه را ترک نکند، با رد این درخواست دوستان همفکرش بصورت مسلح به حمایت او برخواستند. در همان سال او متهم شد به مشارکت و طرح ریزی سوء قصد اما این اتهامات اثبات نشده باقی ماند.

فیدل فعالیت چریکی را در 21 سالگی و در دوران دانشجویی بعنوان یک مبارز جهان وطنی و ضد امپریالیست آغاز کرد، در اولین اقدام خود به کمک انقلابیون دومنیکن و سپس انقلابیون کلمبیا شتافت. وی در جولای 1947 با ارتشی 1200 نفره از تبعیدیان دومنیکن و جوانان ضد امپریالیست کوبا اقدام به حمله از طریق دریا برای سرنگونی دیکتاتور تروخیلیو کردند که با توصیه امریکا، حکومت گارو مانع از این اقدام شد و انان را بازداشت کرد. فیدل پس از آن در برپایی راهپیمایی های دانشجویی علیه گارو فعال بود و در این راه به شدت مورد ضرب و شتم واقع و کمونیست های همراهی کننده او در این تظاهرات توسط پلیس توسط پلیس سرکوب شدند. این حوادث باعث شد فیدل فعالیت خود را معطوف کند به عدم برابری اجتماعی و نقش امپریالیست در فساد حاکم. در آوریل همان سال (1948) فیدل با عده ای از یاران و با حمایت رییس جمهور آرژانتین، خوان پرون و با همراهی تعدادی از دانشجویان همفکر به بوگاتای کلمبیا سفر کرد وی در کلمبیا در حمله به یک ایستگاه پلیس محلی و سرقت اسلحه برای انقلابیون نقش داشت. پس از بازگشت، فعالیت خود را در برپایی تظاهرات ها ادامه و در 1948 ازدواج کرد. او در همان سال با مطالعه آثار مارکس و انگلس و تفکرات لنین و با سابقه ضد امپریالیستی که داشت و مشاهده فقر مردم و فساد دستگاه های حکومتی مارکسیست شد و در سال 1950 فارغ التحصیل دکترای حقوق از دانشگاه هاوانا گشت.

کسترو در سال 1951 از طرف حزب مردم کوبا(ارتدوکس) در انتخابات مجلس عوام کوبا شرکت جست. این انتخابات با آغاز دیکتاتوری باتیستا همراه بود، باتیستا که در دوره قبل با مارکسیست ها یک اتحاد ایجاد کرده بود، این بار به مخالفت با آن تفکر برخواست و دموکراسی منظم مورد انتظار خویش را بکار بست و با اتحاد جماهیر شوروی قطع رابطه و اتحادیه های کارگری  را تعطیل اعلام نمود. فیدل از طرق قانونی و با حزب ارتدوکس و سایر احزاب تلاش­های عمده ای برای پایان دادن به این دیکتاتوری بکار بست که همگی آنها ناموفق بود.

فیدل با تشکیل گروه "جنبش" دست به انتشار روزنامه زیرزمینی "متهم" برای آموزش مخالفان باتیستا زد و توانست در طی یکسال 1200 عضو که اکثر آنها فقرای منطقه هاوانا بودند بدور خود گرد آورد. در سال 1953 165 تن از آنان که انقلابیون مونکادا نام گرفتند را برگزید تا اقدام به سرقت اسلحه­های جدید و تجهیز سایر اعضای جنبش کنند، آنها در این تهاجم تاریخی همچون عملکرد انقلابیون کوبا در جنگ های استقلال از اسپانیا، با یونیفرم های ارتش وارد پادگان نظامی مونکادا شده و موفق به سرقت اسلحه­های آن سربازخانه گشتند. او به آنان دستور داده بود که از هرگونه خونریزی اجتناب ورزند مگر در صورت اضطرار، با حمایت سایر نیروهای نظامی ناچار به صدور فرمان عقب نشینی شد از طرفین درگیری هر کدام 19 نفر کشته شدند و از میان دستگیر شدگان 22 تن بدون محاکمه اعدام گشتند. فیدل یکی از 20 نجات یافته آن ماجرا پس از تعقیب و گریز سرانجام دستگیر و در دادگاهی نظامی و در حالیکه به شدت شکنجه شده بودند به 15 سال و سایر یارانش (122 تن از متهمان) بین  7 ماه تا 13 سال زندان  محکوم شدند. در زندان و با جمع 25 نفری از نجات یافتگان، فیدل نام گروه را به یاد کشته شدگان مونکادا از "جنبش" به "جنبش 26 جولای" با “MR 26-7” روز حمله به پادگان مونکادا تغییر داد و برای زندانیان کلاس های آموزش ادبیات با تفاسیر سوسیالیستی، و آموزه های لنین، مارکس و انگلس برگزار کرد. فیدل پس از مطلع شدن از استخدام همسرش در وزارت کشور دادخواست جدایی به دلیل همراهی با دیکتاتوری باتیستا را به دادگاه تسلیم نمود.

وی پس از طی دوره ای نزدیک به دو سال و در آستانه انتخابات فرمایشی باتیستا در سال 1954 با عفو عمومی باتیستا از زندان آزاد و به هاوانا بازگشت و فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد و یک گروه مبارزه 11 نفره را پایه ریزی کرد که بعدها به این نتیجه رسیدند که رهبری قیام بجای یک کمیته می بایست یک شخص مقتدر باشد. فیدل بهمراه برادرش رائول و دوست و همراه دوران مبارزات دانشجویی­اش خوان آلمیدا بوسک (تنها فرمانده سیاه پوست انقلابی) در سال 1959 پس از حوادثی چون بمب گزاری ها و سرکوب مخالفان و خشونتهای آن سال برای اجتناب از بازداشت و زندان روانه مکزیک شد، وی در نامه خداحافظی خود را پیرو خوزه مارتی معرفی و گفت که اکنون دیگر تمامی درهای مبارزه مسالمت آمیز با حکومت کوبا بر ما بسته و ما برای احقاق حقوق خود دیگر اهل التماس نیستیم. در مکزیک رائول کاسترو، برادر فیدل با ارنستو چگوارا دوست و مقدمات پیوستن چگوارا به فیدل کاسترو فراهم شد. آلبرتو بایو نظامی کهنه کار و دوست خود فیدل که بعدها مسئولیت آموزش چریکی نیروهای را بر عهده گرفت و کامیلو سینفوئگوس نیز در همان سال به آن ها پیوستند. علیرغم فعالیت کاسترو در مکزیک، شاخه داخل کشور جنبش 26 جولای در کوبا همچنان فعال و با فیدل در ارتباط بود، خیل بسیاری از گروه های ضد باتیستا در آن سال ها با این جنبش همکاری و اچه وریا، رهبر دانشجویان مخالف باتیستا در همان سال در مکزیک با فیدل دیدار کرد، فیدل در این دیدار از او خواست تا دانشجویان از اقدامات تروریستی و مسلحانه اجتناب ورزند و درخواست او برای پشتیبانی مسلحانه از قیام دانشجویی را نپذیرفت، هرچند اچه وریا این نصیحت را نشنیده و در سال 1957 حمله ناموفقی به کاخ ریاست جمهوری علیه باتیستا ترتیب داد. فیدل، رائول و چگوارا در 25 نوامبر 1956 پس از خرید یک کشتی بادبانی بهمراه 79 تن دیگر مسیر 1200 مایلی را در 7 روز طی و به ساحل کلوراداس در لوس کایلوس کوبا رسیدند، تمام برنامه ریزی ها و مواد غذایی و آب آشامیدنی در طول این سفر دریایی و همچنین نقشه آغاز قیام برای یک سفر 5 روزه طراحی شده بود. قرار بر این بود که یکی از یاران فیدل به نام فرانک پایس بهمراه افرادش در 30 نوامبر قیام مسلحانه خود را در سانتیاگو و مانزانیلو آغاز و در همان روز نیروهای پشتیبانی به رهبری فیدل به آنان بپیوندند، اما تاخیر دو روزه سفر دریایی موجب پراکندگی افراد پایس و کشتار و دستگیری همراهان فیدل شد. بازگشت فیدل با کشتار و دستیگری 70 تن از ارتش کوچک او همراه بود، هرچند 12 تن نجات یافته از این همراهان چون سینفوئگوس، چگوارا، رائول موفق شدند که به کوه های سیراماسترا گریخته و به پایه گذاری اردوگاه و تشکیل مقدمات جنگ های چریکی و عضوگیری از میان طبقه دهقان و فقیر روستایی اوضاع نامناسب بوجود آمده را تا حدودی سرو سامان دهند. در ژانویه 1957 با تسخیر پادگانی در لاپلاتا جنبش جانی تازه گرفت، با عضوگیری های جدید که این بار اکثریت از نیروهای شهری بودند، و با رسیدن تعداد سربازان به 200 نفر، فیدل، ارتش خود را به سه ستون تحت رهبری خود، چگوارا و رائول تقسیم کرد، نیروهای جنبش 26 جولای در مناطق شهری به ارسال مایحتاج مورد نیاز نیروهای مسلح مبادرت می ورزیدند. فیدل پس از بازگشت از مکزیک با حامیان شهری و سایر رهبران جنبش در 16 فوریه 1957 دیدار و در مورد چگونگی ادامه مبارزه تصمیم گیری کردند، در این جلسه زن انقلابی سلیا سانچز نیز حضور داشت، در جریان نا آرامی های شهری و پس از کشته شدن اچه وریا و پایس کاسترو، به رهبر بلامنازع قیام تبدیل شد. فیدل، با این که برادرش رائول و چگوارا هر دو از رادیکال ترین چهره های تفکر مارکسیست لننیست بودند برای کسب حمایت مخالفان میانه رو اجازه نداد تا این دو در جلسات با سایر احزاب مخالف چون رهبران حزب ارتدکس شرکت کنند، در همین جلسات مانیفست قیام سیراماسترا نوشته و پس از مصاحبه با رسانه های خارجی، فیدل کاسترو به چهره­ای شناخته شده برای مردم کوبا تبدیل شد.

با ادامه حملات چریکی به پایگاه های نظامی، نیروهای فیدل، کنترل تمام مناطق سیراماسترا را در بهار سال 1958 بدست گرفتند و دولت مجبور به خروج از منطقه شد. و کنترل معادن، و کارخانجات، مدارس، بیمارستان­ها بدست نیروهای جنبش افتاد. همزمان با این اتفاق باتیستا با شدت بیشتری سانسور و شکنجه و کشتار مخالفان را در سایر مناطق افزایش داد و در حالیکه کشور در حال تدارک یک اعتصاب عمومی علیه باتیستا بود، نیروهای ارتش با فرماندهی ژنرال کانتیلو با 10 هزار سرباز منطقه سیراماسترا را محاصره و هواپیماهای ارتش مناطق جنگلی و روستایی تحت تصرف چریک های فیدل را بمباران کردند، علیرغم برتری تجهیزاتی و عددی ارتش، شورشیان هوادار فیدل با ادامه جنگ های چریکی پیروزی هایی را در تابستان همان سال بدست آوردند و ارتش را مجبور به عقب نشینی از کوهستان­های سیراماسترا کرده و بسیاری از ارتشیان با فرار از ارتش به چریک­های هوادار فیدل پیوستند. تا ماه نوامبر سال 1958 شورشیان موفق شدند کنترل مناطق اورینته و لاس ویلاس را بدست گرفته و با کنترل راه آهن و جاده های اصلی، کوبا را به دو قسمت تبدیل کنند.

در ماه دسامبر، نيروهاى جنبش 26 جولاى به رهبرى چه گوارا و سینفوئگوس به شهر یوگوآخی و سانتاكلاراحمله كرده و شكست سنگينى به نيروهاى باتيستا وارد کردند. با محرز شدن شخصیت سوسیالیستی فیدل برای امریکا، و از ترس قدرت گرفتن مارکسیست در منطقه، امریکا با ژنرال کانتیلو وارد مذاکره و با ارسال پیام های مخفیانه به کاسترو اطمینان داد که باتیستا بازداشت و به جرم جنایات جنگی محاکمه خواهد شد، و درخواست آتش بس بین نظامیان و شورشیان را مطرح کرد که مورد پذیرش واقع شد با این حال رفتار دو گانه امریکا با مطلع کردن باتیستا به فرار او و همراهانش از کوبا در 31 دسامبر انجامید. کاسترو بلافاصله به نیروهای جنبش 26 جولای در هاوانا و سایر مناطق کوبا دستور برخورد با شورش ها و تخریب اموال عمومی را صادر کرد و از آن ها خواست تا در برابر غارت گسترده و خرابکاری ها بایستند.

ژنرال کانتیلو با حمایت سفارت امریکا، در همان شب وارد کاخ ریاست جمهوری شد، در ابتدا آنسلمو آلیگرو میلا نخست وزیر اسبق کوبا بعنوان رییس جمهور موقت کوبا برگزیده شد اما پس از تنها یک روز، ژنرال کانتیلو رییس حکومت نظامی، رییس دیوان عالی کشور، کارلوس پیدرا را که به ضدیت با انقلابیون کوبا شهره بود به ریاست دولت موقت برگزید. این انتخاب، فیدل را بر آشفت و موجب شد کاسترو با حفظ فرمان مقابله با غارت ها و خرابکاری های عمومی، آتش بس را نقض کند و به چگوارا و کامیلو سینفوئگوس دستور داد تا ستون های خود را به سمت هاوانا برای تصرف آن شهر به حرکت در آورند و خود نیز وارد شهر سانتیاگو شده و اولین سخنرانی عمومی خود با عنوان استقلال کوبا را برگزار کرد و با ادامه پیشروی ها کنفرانس های مطبوعاتی و مصاحبه های زیادی انجام داد. با فشار و توصیه فیدل، سیاستمدار میانه رو مانوئل اوروتیا لئو که از تبعید در ونزوئلا بازگشته بود به ریاست جمهوری رسید، اکثریت کابینه او را اعضای جنبش MR 26-7 تشکیل میدادند. لئو، از پیشتازان جنبش مدنی علیه باتیستا و از حزب لیبرال بود و توانسته بود با سفر به امریکا، مقامات امریکایی را به قطع فروش تسلیحات به حکومت باتیستا ترغیب کند. او در دوران ریاست جمهوری خویش دستور به تعطیلی کازینوها و فاحشه خانه و دستور آزادی فعالیت احزاب ممنوعه کوبا را صادر کرده و اقدام به اصلاحات عمده در آموزش و حقوق دولتمردان نمود و خوزه میرو را که با کمونیست و شخص فیدل ضدیت داشت به نخست وزیری برگزید، اقدامات محدود کننده و مخالف پیشروی کمونیست در کوبا باعث شد نخست وزیر به امریکا تبعید و به جنبش ضد کاسترو بپیوندد و مردم احساساتی کاخ ریاست جمهوری را محاصره و خواستار استئفای او شوند، وی پس از نزدیک به 7 ماه مجبور به استئفا و به سفارت ونزوئلا پناه برد و از آنجا به امریکا گریخت. مردم احساساتی با پشتیبانی برخی چهره های مارکسیست در این ماه ها اقدام به مصادره اموال، محاکمه و اعدام اشخاص باقی مانده و تبعید بسیاری از مخالفانی که گمان آن برده می­شد در حمایت دولت باتیستا دست داشته اند مبادرت ورزیدند و بر مبنای آموزه های دیکتاتوری پرولتاریا، اموال ثروتمندان را بی جهت مصادره می­کردند.

پس از او، شورای وزیران اوسوالدو دورتیکوس تورادو را به ریاست جمهوری برگزید. دورتیکوس که از جولای 1959 تا دسامبر 1976 رییس جمهور کوبا شد در ابتدا عضو حزب سوسیالیست کوبا و رییس کانون وکلا بود که در سال 1958 به مکزیک تبعید شده بود و با پیروزی انقلاب در روز اول ژانویه 1959 به کوبا بازگشته و عضو کمیته مرکزی حزب کمونیست کوبا و وزیر امور انقلاب در کوبا شده بود و در پیشنویس اصلاحات و قانون اساسی کوبا دست داشت. در دوران ریاست جمهوری او و در سال 1961، کشور کوبا در بلگراد یوگسلاوی به جنبش عدم تعهد و در سال 1962 در اروگوئه به جنبش کشورهای امریکای لاتین پیوست. او در جریان بحران موشکی کوبا در سخنرانی در اجلاس سازمان ملل در امریکا به لزوم داشتن سلاح هسته ای برای کوبا تاکید و آنرا ضروری و پیش دارنده خواند و امیدوار شد که کوبا هرگز مجبور به استفاده از آن نشود. در دوران ریاست جمهوری او، فیدل نخست وزیر بود و عملا خود او تحت الشعاع کاستروی نخست وزیر بود، پس از اصلاح قانون اساسی در کوبا در سال 1975 و ریاست جمهوری فیدل کاسترو (رییس جمهور برای دوره های پنج ساله که در پایان هر دوره بدون محدودیت در تعداد دوره های ریاست جمهوری از سوی شورای ملی، انتخاب می­شد)، به ریاست بانک ملی کوبا و عضویت در شورای روابط خارجی کوبا و شورای رهبری برگزیده شد تا اینکه در سال 1983 خودکشی کرد.

در دوران ریاست جمهوری او، به فرمان فیدل اصلاحات ارضی و محدود کننده دارایی ها و ملی شدن اموال و آموزش و خدمات درمانی، و واکسیناسیون اجباری و گردشگری صادر و به نفع قشر کم درآمد اقداماتی صورت گرفت و چگوارا را رییس بانک مرکزی نمود. در این دوران که اکثریت هواداران اقدامات فیدل متشکل بودند از دانش آموزان و دانشجویان، دهقانان و کارگران که اکثریت جامعه کشور را تشکیل می دادند، مهندسین و متخصصین و پزشکان به امریکا مهاجرت کرده و فرار مغزها و ضعف و کاهش ذخایر اقتصادی دولت معضل کوبای تحت ریاست جمهوری او تبدیل شد، با آغاز مخالفت­ها با این اقدامات، دولت فیدل اقدام به خاموش کردن صدای مخالفان و دستگیر و زندانی نمودن آنها نمود. با اوج گرفتن جنگ سرد بین اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده امریکا، کوبا و شوروی بیش از پیش از نظر اقتصادی و ایدئو لوژیکی بهم نزدیک شدند با این حال روابط بین امریکا و کوبا دوستانه بود تا اینکه در مارس 1960 کشتی فرانسوی حامل سلاح های خریداری شده از دولت بلژیک در بندر هاوانا منفجر شد، دولت کوبا، امریکا را مقصر قطعی آن دانست و اعلام کرد دولت امریکا برای سرنگونی کاسترو بودجه ای 13 میلیون دلاری از طریق سیا به مخالفان داده است و از این رو آغاز تخریب روابط دو کشور بصورت مرحله به مرحله کلید خورد و در ابتدا هتل ها و کازینو های امریکایی مصادره و امریکا در پاسخ، صادرات به کوبا را ممنوع اعلام کرد، در پی این اقدام تا 25 اکتبر همان سال 166 شرکت امریکایی تعطیل و اموال آنان به نفع کشور کوبا مصادره شد و امریکا تحریم های همه جانبه  اقتصادی را علیه کوبا آغاز و در پاسخ به این اقدامات وارادات نیشکر را تیز از کوبا ممنوع اعلام کرد. در اجلاس عمومی سازمان ملل در سپتامبر 1960 کاسترو با سفر به نیویورک با جمال عبدالناصر، مالکوم ایکس، خورشچوف و سایر رهبران ضد سیاست های امریکا دیدار کرد. او پس از بازگشت اقدام به تشکیل کمیته نیروهای انقلابی کرد و از ترس کودتای ارتش، با دو برابر کردن بودجه نظامی، اقدام به مسلح کردن شبهه نظامیان انقلابی نمود و کمیته دفاع از انقلاب و سازمان غیرنظامی جاسوسی مبارزه با خرابکاری را با آموزش 50 هزار غیر نظامی تشکیل داد و نظام سیاسی کوبا را تک حزبی و مطبوعات و رسانه ها را محدود کرد.

در ژانویه سال 1961 کاسترو دستور کاهش 300 نفری کارکنان سفارت امریکا به زعم جاسوسی را صادر و از آنها خواست تا هرچه سریعتر خاک کوبا را ترک کنند، در پاسخ دولت آیزنهاور تصمیم به پایان روابط دیپلماتیک بین کوبا و امریکا را صادر و از باقی کارکنان سفارت خواست تا خاک کوبا را هرچه سریعتر ترک و دیپلمات­های کوبایی را نیز از امریکا اخراج کرد. پس از آن گروه های ضد کاسترو با پشتیبانی امریکا و در دومنیکن آموزش نظامی می­دیدند و حملات چریکی ناموفقی را در طی 6 سال به کارخانجات، مغازه ها و کارخانجات شکر علیه کوبای کاسترو انجام دادند. با آغاز ریاست جمهوری کندی، سازمان سیای امریکا با تجهیز و کمک به مخالفان حکومت کاستروی نخست وزیر با عنوان "جبهه انقلابیون دموکراتیک" اقدام به عملیات ناموفق خلیج خوک ها و در 15 آوریل، 3 فرودگاه نظامی کوبا را بمباران کردند. هرچند امریکا دست داشتن در بمباران را نپذیرفت و اعلام کرد خلبانان ناراضی اقدام به این عمل نموده اند، دولت کوبا این ادعا را رد و اقدام به دستگیری و بازجویی بیش از 20 هزار مظنون به همکاری با امریکا را صادر نمود، کاسترو در این جریانات برای اولین بار از لفظ دولت سوسیالیستی برای کوبا استفاده کرد.

جبهه انقلابیون دموکراتیک، یک تیپ 1400 نفره مجهز مستقر در نیکاراگوئه بودند که در 16 ام و 17 ام آوریل همان سال با پشتیبانی آتش نیروهای داخلی، خود را به کوبا رساندند، کاسترو فرماندهی اولیه عملیات را به کاپیتان خوزه رامون فرناندز سپرد و پس از بمباران کشتی های مهاجم و پیروزی بر آنان، 1189 نفر از شورشیان را دستگیر و اجازه مصاحبه شورشیان را برای نمایش اقتدار و پیروزی بر دولت امریکا صادر نمود. دستگیر شدگان به جز 14 نفر که به جنایات جنگی در دوران انقلاب سوسیالیستی متهم بودند در ازای 25 میلیون دلار غذا و تجهیزات پزشکی به امریکا بازگردانده شدند. این پیروزی و عفو، اعتبار فراوانی را برای فیدل به ارمغان آورد و فیدل در امریکای لاتین تبدیل به یک اسطوره شد، فیدل پس از تجمیع احزاب سوسیال و تغییر نام تک حزب بوجود آمده به "حزب متحد انقلاب سوسیالیست کوبا" جایزه صلح لنین را از شوروی دریافت و در پاسخ، امریکا، موفق به اخراج کوبا از سازمان کشورهای امریکایی شد، و در 3 اکتبر بیانیه جنگ علیه کوبا را صادر کرد، جمهوری خلق چین در پی این اقدام کوبا را تحسین و روابط خود با کوبا را افزایش داد. نیروهای کمونیست در اقدام بعدی به محدود کردن و آزار روسپیانی که ماحصل فقر دوران باتیستا و سال های گذشته بود و ممنوعیت همجنسگرایی پرداختند. ضعف اقتصادی حاصل از تحریم موجب شد مواد غذایی جیره بندی و همین امر موجب بوجود آمدن اعتراضات گسترده در کوبا شد.

در سال 1962 برای توازن قدرت در برابر ناتو و در پاسخ به اعلام جنگ امریکا با کوبا، شوروی تصمیم به نصب موشک­های هسته­ای در کوبا گرفت و بصورت مخفیانه اقدام به نصب آن کرد، از میان مقامان کوبایی تنها برادران کاسترو، چگوارا، دورتیکوس و رامیرا والدز از برنامه مطلع بودند. هرچند اختیار این موشک ها هنوز در دست شوروی بود. پس از مطلع شدن امریکا از این برنامه از طریق عکس های هوایی و جنبه تهاجمی و آماده بودن این موشک ها، شوروی و امریکا برای حل این معظل وارد مذاکره و بدون حضور فیدل تصمیم گرفتند که موشک های هسته ای در ازای برچیده شدن پایگاه های نظامی امریکا در ترکیه و ایتالیا و تعهد عدم حمله امریکا به کوبا، از کوبا برچیده شود، موج سواری شوروی و استفاده از کوبا برای اهداف خود و کنار گذاشتن کوبا در این مذاکرات، باعث شد کاسترو تصمیم به عادی سازی روابط با امریکا با مطرح کردن پنج شرط در دیدار با رییس سازمان ملل بگیرد، پایان تحریم های اقتصادی، خروج امریکا از پایگاه نظامی گوانتانامو، توقف حمایت از مخالفان و توقف نقض حریم هوایی و دریایی امریکا به خاک کوبا از عمده این شروط بود که مورد پذیرش امریکا واقع نشد، در عوض کاسترو مانع از حضور نیروهای UN و بازرسان حقوق بشری به کوبا شد. تا اولین اقدام برای بهبود روابط با امریکا با شکست مواجه شود. کاسترو در آوریل همان سال با دعوت خورشچف از مسکو بازدید و پس از دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه مسکو در بدو ورود به کوبا قوانینی را چون، ممنوعیت فرقه پروتستان و بازداشت کشیشان این فرقه و مزدور امپریالیست خواندن آن ها، بهبود ورزش کوبا، نظارت بر مطبوعات و تشویق آنها به شرح تاریخ انقلاب، اجبار جوانان بیکار به پیوستن به ارتش و آزادی مهاجرت شهروندان کوبا به خارج از کشور (بغیر از مردان 15 تا 26 سال) را وضع کرد. در این سال­ها خیل بسیاری از روشنفکران و طبقه متوسط و تحصیل کرده کوبا به فلوریدای امریکا مهاجرت کردند. در سفر بعدی فیدل به شوروی، قرارداد تجارت و صادرات نیشکر با این کشور امضا و در همان سال کندی ترور و دولت کوبا از سوی برخی رسانه ها به دست داشتن در این ترور متهم شد. در این سال حزب متحد سوسیالیست کوبا به حزب کمونیست تغییر نام داد.

پس از شکست پروژه آندین در سرنگونی حکومت دیکتاتوری بولیوی و کشته شدن چگوارا، کوبا حمایت از استقرار دولت مارکسیستی در شیلی، بولیوی، پرو، آرژانتین، نیکاراگوئه، و گرانادا، و همچنین اعزام نیروهای کوبا برای کمک به متحدان چپ در جنگ یوم کیپور (روز نکبت)، و حمایت از رژیم سوسیالیستی احمد بن بالله در الجزایر و جنگ شن، سومالی، کنگو و جنگ داخلی آنگولا و آموزش چریک­های موسوم به پلنگ های سیاه ویتنام را در دستور کار خود قرار داد و پس از برگزاری کنفرانس­هایی با حضور کشورهای ضد امپریالیست امریکای جنوبی، افریقایی و آسیایی وجهه بین المللی خوبی را برای کوبا بعنوان بازیگر تاثیر گذار در صحنه جهانی فراهم آورد و سازمان همبستگی کشورهای امریکای لاتین را تاسیس نمود، این اقدامات موجب بدبینی شوروی به رهبری برژینف به کوبا شد، کاسترو به پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای پیوست و اقدامات سیاسی و ایدئولوژیکی خلاف تفکرات کمونیستی در شوروی موجب افزایش فاصله کوبای کاسترو با شوروی شد تا جایی که کاسترو چندتن از مقامات دولتی همچون اسکالانته را که در دولت به مخالفت با این اقدامات کاسترو پرداخته بود به جرم جاسوسی و انتقال اسرار دولتی کوبا به شوروی دستگیر و محاکمه کرد. با این حال وابستگی اقتصادی کوبا به شوروی، مانع از استقلال کوبا می­شد. در پی توسعه اقتصادی چین در سال 1968، کوبا تمامی مراکز تجاری بخش خصوصی را تعطیل و مالکیت آنها را عمومی اعلام کرد.

اقتصاد کوچک کوبا که به شدت متاثر از کشت نیشکر بود در سال 1969 با طوفان شدیدی بدتر از پیش شد و فیدل پیشنهاد استعفای خویش را مطرح کرد که با مخالفت توده مردم و اطرافیان و شورای ملی مواجه شد علت این محبوبیت حاصل دستاوردهای انقلاب در آموزش و پرورش، خدمات درمانی، مسکن و ساخت جاده برای روستاهای صعب العبور کوبا بود. بین سالهای 1970 تا 1972 کوبا، با کمک های اقتصادی و مشاوره اقتصاد دانان شوروی شرایط خود را بهبود بخشید، در سال 1970 گروه آلفا 66 از گروه های مخالف دولت کوبا دو خدمه یک کشتی ماهیگیری را ربودند و در ازای آزادی آنها خواستار آزادی شبه نظامیان مخالف که در زندان های کوبا در بند بودند شدند، با فشار و وساطت آمریکا، این گروگان ها آزاد و یخ روابط کوبا و امریکا شروع به آب شدن کرد. کاسترو در سال 1971 روابط نزدیکی با آلنده در شیلی برقرار کرد و خطر کودتای پینوشه را پیش بینی و به آلنده گوشزد کرد، با سفر به گینه، سکو توره رهبر سوسیالیست گینه را به عنوان رهبر افریقا ستود و پس از آن به کشورهای الجزایر، بلغارستان، مجارستان، لهستان، آلمان شرق، چکسلواکی و اتحاد جماهیر شوروی سفر کرد، کوبا در سال 1972 به اتحاد اقتصادی کومکون کشورهای سوسیالیست پیوست. و در سپتامبر 1973 برای شرکت در اجلاس عدم تعهد به الجزایر سفر کرد، برخی کشورهای عضو جنبش بخاطر نزدیکی کوبا به پیمان ورشو مخالف حضور کوبا در اجلاس بودند اما کاسترو در این اجلاس شرکت و در اکتبر همان سال برای کمک به اعراب در جنگ با اسرائیل 4000 نیروی چریکی آماده برای دفاع از خاک سوریه در برابر تهاجم اسرائیل اعزام کرد. کوبا در سال 1974 با اسرائیل قطع رابطه و کوبا و شخص فیدل مورد احترام جهان عرب قرار گرفت و روابط صمیمانه­ای با معمر قذافی در لیبی برقرار کرد. در سال 1974 کوبا روابط اقتصادی خود با برخی کشورهای غربی و اروپایی و آرژانتین و کانادا را از سر گرفت. در همان سال بسیاری از کشورهای امریکایی خواستار بازگشت کوبا به سازمان کشورهای امریکایی OAS شدند و سرانجام در سال 1975 امریکا با پادرمیانی هنری کسینجر با این درخواست موافقت کرد. در همان سال قانون اساسی کوبا اصلاح و پست نخست وزیری حذف شد و انتخاب رییس جمهور به شورای ایالتی و شورای وزیران سپرده شد، فیدل کاسترو رییس جمهور کوبا شد. در دوران ریاست جمهوری فیدل، کوبا در جریان جنگ داخلی، به آنگولا مستشاران نظامی فرستادو به موزامبیک در جریان جنگ های داخلیش کمک کرد و با الجزایر و لیبی در مورد نحوه حمایت از مارکسیست های یمن جنوبی به مشاوره پرداخت. با شروع جنگ های افریقایی میان سومالی و اتیوپی و مبارزات آزادیخواهانه نیکاراگوئه، فیدل در داخل به دخالت بیش از اندازه در امور کشورهای دیگر متهم و مشخص شد که 14 هزار کوبایی در این جنگ ها جان خود را از دست داده اند. در سال 1979 اجلاس جنبش عدم تعهد در هاوانا برگزار شد و ایران که پس از انقلاب 1979 از پیمان سنتو خارج شده بود در این سال و در زمان نخست وزیری مهندس بازرگان به جنبش عدم تعهد پیوست و وزیر امور خارجه ایران دکتر ابراهیم یزدی از سوی ایران در اجلاس هاوانا شرکت کرد. عکس های صمیمانه دکتر ابراهیم یزدی با فیدل کاسترو در حاشیه برگزاری این اجلاس گرفته شده است. در اکتبر همان سال فیدل سخنرانی طولانی در باب فقر و غنا و استعمار غرب در اجلاس عمومی سازمان ملل داشت که با تشویق خیل بسیاری از رهبران سایر کشورها مواجه شد. در همان سال و در دوران ریاست جمهوری کارتر، روابط کوبا با مکزیک و کانادا و امریکا رو به بهبودی نهاد و کارتر با وجود انتقادات از وضعیت حقوق بشر در کوبا رویکرد احترام به کشور کوبا را آغاز و با کاهش شدت تحریم های اقتصادی و متوقف کردن کمک های سیا به مخالفان دولت کوبا مبادرت ورزید و در مقابل کوبا اجازه ملاقات تبعیدیان با خانواده هایشان و آزادی جمعی از زندانیان سیاسی تفاهم متقابل را با امریکا آغاز کرد. با افزایش مشکلات اقتصادی کوبا، دولت کوبا بصورت مخفیانه در ازای دریافت تجهیزات الکترونیکی آثار نفیس نقاشی موزه ملی را به امریکا فروخت، با افزایش پناهندگان کوبایی به امریکا، در یک حادثه سفارت پرو نیز با درخواست 10 هزار نفره متقاضی پناهندگی روبرو شد و با پذیرش فیدل کاسترو و آزادی مهاجرت،  3500 تن از آنان به پرو و نزدیک 120 هزار تن دیگر از طریق دریا به فلوریدای امریکا پناهنده شدند، با پایان ریاست جمهوری کارتر و آغاز ریاست جمهوری رونالد ریگان در امریکا، امریکا مدعی شد دولت کاسترو خیل زیادی از قاتلان و بزهکاران و بیماران روانی را در میان این پناهندگان به امریکا گسیل داشته و در پاسخ کوبا مدعی آغاز جنگ بیولوژیکی امریکا علیه کوبا شد. با آغاز جنگ فالکلند بین آرژانتین و بریتانیا، با وجود عدم درک متقابل بین کوبا و آرژانتین، کوبا به آرژانتین یاری رساند. با آغاز جنبش مارکسیستی در گرانادا و کودتا در آن کشور روابط امریکا و کوبا دوباره تیره و تار شد. با آغاز زمامداری گورباچف و آغاز اصلاحات و افزایش آزادی بیان و مطبوعات و مجوز سرمایه داری محدود در اتحاد جماهیر شوروی، امریکا از شوروی خواست تا حمایت های خود را از کوبا کاهش دهد که این خواسته با موافقت شوروی همراه شد و روابط شوروی و کوبا رو به وخامت نهاد. در نوامبر سال 1987 با افزایش حمایت های کوبا از مارکسیست ها در جریان جنگ های داخلی آنگولا و افزایش انگیزه و همراهی کوبا با شعار مبارزه با آپارتاید و افزایش نقش و وجهه کوبا در افریقا، از سوی گورباچف، کوبا به مذاکرات چهارجانبه ای برای حل و فصل بحران افریقای جنوبی دعوت شد، در این مذاکره مقامات کوبا، شوروی، افریقای جنوبی و امریکا بر سر میز مذاکره نشستند و کوبا متعهد به خروج نیروهای خود از آنگولا شد، دولت کاسترو همچنان به گورباچف و شوروی برای تنها نهادن کوبا در عرصه بین المللی بدبین بود تا با فروپاشی بلوک شرق و اتحاد جماهیر شوروی، کوبا بیش از پیش تنها و امریکا با سرعتی بیش از پیش در تصویب قطع نامه هایی در محکومیت نقض حقوق بشر در کوبا، علیه این کشور اقدام نماید، هرچند کاسترو از ورود بازرسان حقوق بشر به این کشور برای تحقیق ممانعت بعمل آورد. همزمان با توقف حمایت های اقتصادی شوروی (روسیه)، شرایط ویژه در کوبا اعلام و جیره بنزین به شدت کاهش یافت، کارخانه های غیر ضروری تعطیل، برق 16 ساعت در شبانه روز وصل بوده، دوچرخه های چینی برای تردد وارد بازار کوبا شده و استفاده از گاو در شخم زمین بجای تراکتور و هیزم در پخت و پز رواج پیدا کرد، در سال 1992 اقتصاد کوبا 40 درصد سقوط و کشور با کمبود مواد غذایی، کالاهای اساسی و سوء تغذیه مواجه بود، دولت کوبا برای حل این مشکل روابط خود را با غرب افزایش و سرمایه گذاری خارجی را آزاد و حمایت از گروه های چریکی در کشورهای دیگر را متوقف کرد و نقش میانجی گر را در مکزیک میان زاپاتیست ها و دولت و همچنین در کلمبیا بازی کرد و کوبا را بعنوان یک کشور میانه رو به دنیا معرفی نمود. سال 1994 سال افزایش اعتراضات به دولت فیدل با تظاهرات ها و حمله به ایستگاه های پلیس همراه بود، این بار نیز دولت کوبا با بسیج نیروهای مردمی از جوانان بیکار همچون دوران جنگ های چریکی بهره برد تا خطر براندازی حکومت را دفع کند. کاسترو برای اصلاح ساختار ارتش، افراد مسن را بازنشسته و جوانان جویای کار حامی خود را وارد ارتش نمود و استفاده از دلار امریکا را در کنار پزو در معاملات قانونی و قوانین مهاجرت را از کوبا تسهیل کرده و برای آغاز فرایند دموکراتیزاسیون، انتخابات مجلس شورای ملی را به جای رجوع به آرای هیئت­های منطقه­ای به رای مستقیم مردم واگذار کرده و از طرح های اصلاح طلبان در چهارچوب حفظ نظام استقبال کرد، در ادامه اصلاحات دهه 90 کوبا، دولت صنعت توریسم را رواج و مقابله و خشونت با فحشا را متوقف و دین مسیحیت و مذهب کاتولیک را به رسمیت شناخت و به جنبش جهانی حفظ محیط زیست پیوسته و با نلسون ماندلا دیدار و ماندلا از کمک کاسترو به جنبش ضد نژادپرستی در افریقا و آنگولا ستایش بعمل آورد و حتی در در سال 1998 کاسترو با پاپ دیدار کرد. کوبا به کشورهای کوچک حوزه کاراییب پیشنهاد همکاری اقتصادی و تاسیس سازمان همکاری داد که با مخالفت امریکا این کشورهای کوچک از قبول این پیشنهاد سر باز زده ولی به کوبا مجوز تاسیس سفارتخانه را دادند. در سال 1998 همچنین بزرگترین همسایه و متحد امریکا، کانادا آشکارا به روابط اقتصادی و تجاری با کوبا مشغول و نخست وزیر این کشور از کوبا بازدید کرد. پس از به قدرت رسیدن هوگو چاوز در 1999 در ونزوئلا روابط برادرانه این دو کشور افزایش یافت و طی قراردادی در سال 2000 در ازای ارسال 20 هزار پزشک کوبایی به ونزوئلا جهت کمک به برنامه های بهداشتی ونزولا متعهد شد روزانه 53 هزار بشکه نفت خام در اختیار این کشور قرار دهد، در سال 2004 این قرارداد اصلاح و تعداد پزشکان به 40 هزار و نفت وارد شده به کوبا به 90 هزار بشکه رسید، همچنین در پی افشای کمک دولت پاناما به چهار مخالف تبعیدی کوبایی برای ترور کاسترو روابط این­دو کشور به مدت 5 سال قطع شد، اما روابط کوبا با بولیوی و دولت مورالس تقویت و مورالس کاسترو را پدربزرگ انقلای های امریکای جنوبی معرفی کرد. در سال 2001 و پس از طوفان مخرب آن سال، امریکا مواد غذایی و دارویی به کوبا فروخت ولی کوبا از قبول کمک های بشر دوستانه امریکا امتناع کرد، در همان سال پس از واقعه 11 سپتامبر، کوبا با امریکا ابراز همدردی کرده و استفاده از فرودگاه های کوبا را برای هواپیماهای امریکایی برای دفع خطر حملات القاعده به امریکا پیشنهاد کرد هرچند دولت کوبا رسما حمله و خشونت به افغانستان را نیز محکوم کرد. در سال 2006 یک بار دیگر اجلاس سران کشورهای عدم تعهد در هاوانا برگزار شد و در همان سال برادرش رائول را برای دوره کوتاه برای عمل جراجی جانشین خود کرد، دو سال بعد فیدل کاسترو از ریاست جمهوری استعفا و برادرش رائول با توصیه فیدل و کسب 597 رای از مجلس شورای ملی کوبا به ریاست جمهوری رسید. فيدل ركورد دار فرار از ۶۳۸ سوء قصد مختلف است. رائول که پیشتر بعنوان وزیر نیروهای مسلح، رییس شورای سیاست خارجی و رییس شورای وزیران کوبا ایفای نقش کرده بود در سال 2011 بجای فیدل بر کرسی دبیر اولی حزب کمونیست کوبا نیز تکیه زد (او به مدت 46 سال دبیر دوم حزب بود). رائول در سال اول ریاست جمهوری خویش، استفاده از موبایل، رایانه، دستگاه های ویدیو پخش و بازیهای ویدیویی و مایکرویو را آزاد و در مصاحبه ای امادگی دولتش را برای روابط با امریکا بر مبنای احترام متقابل علیرغم دیدگاه های مخالف ابراز کرد، و در روند خصوصی کردن اقتصاد کوبا سرعت بخشید، با روی کار آمدن باراک اوباما در امریکا سرعت بهبود روابط بین این دو کشور افزایش یافت، بطوریکه امریکا با فروش سالانه 710 میلیون دلار مواد غذایی به کوبا به یکی از عمده ترین کشورهای تامین کننده مواد غدایی کوبا تبدیل شد و اجازه فعالیت شرکت های مخابراتی و ارتباطی را در کوبا صادر کرد تا اینکه سرانجام در 10 دسامبر سال 2013 رائول کاسترو و باراک اوباما در مراسم یادبود نلسون ماندلا با هم دیدار و با یکدیگر دست دادند، سرانجام در 17 دسامبر 2014 روسای جمهور دو کشور خبر بازگشایی سفارتخانه و آغاز روابط دیپلماتیک فیمابین را اعلام کردند.